Stijlkenmerken van de literatuur in de periode 1955-1975

 

In de periode van de Vietnamoorlog was in de Verenigde Staten de periode van ‘ingeslapen’ literatuur voorbij. In de modernistische en post-modernistische romans stonden de ‘literaire fatsoensnormen’ niet meer vast. Ook kreeg de individuele beleving van de schrijver meer ruimte. In plaats van een alwetende verteller die netjes het verhaal vertelt, komt er ruimte voor subjectivisme, meerdere vertellers en een vrije volgorde in de tekst. Schrijvers uiten op verschillende manieren een gevoel van vervreemding van de maatschappij en willen meer individuele vrijheid. Bijvoorbeeld de schrijvers van de ‘Beatnick’-generatie, die burgerlijke waarden afwijzen en vrijheid en spontaniteit willen.

 

Subjectivisme

Een stijlkenmerken van het subjectivisme is het schrijven vanuit de eerste persoon (in plaats van schrijven vanuit een verteller). Soms zijn er meerdere vertellers. Een ander kenmerk is  het schrijven in een stroom van gedachten in plaats van een geordend verhaal met begin, midden en slot. In 1959 was er bijvoorbeeld de roman van Norman Mailers, Advertisement for myself, die bestond uit fragmenten zoals opstellen, krantenberichten, gedichten, vraaggesprekken en verhalen.

 

Ruimte voor seksualiteit, drugs, anders zijn, minderheden

Het bekende boek van Jack Kerouac, On the road uit 1957, beschrijft bijvoorbeeld het vrije leven van de hoofdpersonen tijdens hun reizen door de Verenigde Staten. Vanaf de jaren 60 komen er ook meer schrijvers uit minderheden, die vanuit hun eigen ervaring schrijven of  over slavernij en burgerrechten.

 

Ironie, satire of absurdisme

In 1969 schreef Knut Vonnegut bijvoorbeeld een anti-oorlogsboek (over de Tweede Wereldoorlog) waarin absurdistiche ontwikkelingen een rol spelen in het verhaal van Slaughterhouse-Five.

 

Voor de schrijvers van het modernisme is de ontwrichting van de mens in de moderne tijd een thema.  Een deel van hen schrijft (anti-)oorlogsromans, eerst vooral naar aanleiding van Tweede Wereldoorlog. Later speelt de dreiging van de atoombom en de koude oorlog een rol. Over de Vietnamoorlog zijn duizenden boeken verschenen, maar de meeste dateren van na de Vietnamoorlog zelf, bijvoorbeeld de boeken van Tim O’Brien. In deze boeken zijn de kenmerken van het (post)modernisme, zoals beschreven bij subjectivisme, wel terug te zien.